تعریف مدل ذهنی
مدل ذهنی به توضیح روند تفکری افراد در مورد چگونگی چیزی در دنیای واقعی می پردازد. نمادی از جهان اطراف ، روابط بین بخش های مختلف و ادراک بصری یک فرد در مورد اعمال و نتایج منطقی است. مدل های ذهنی می تواند به نحوه رفتار و راه وروش حل مشکلات ( شبیه به یک الگوریتم شخصی ) و انجام وظایف کمک کند.
مدل ذهنی یک نوع نماد داخلی و یا نماینده ای از واقعیت خارجی است. فرض قانون اصلی در انجام شناخت، استدلال و تصمیم گیری است . کنت کریک در سال 1943 ساختارهای ذهن “مدل در مقیاس کوچک ” از واقعیت را جهت پیش بینی وقایع مطرح کرد.
بعد از آن جی رایت فورستر مدل های ذهنی را چنین تعریف کرد:
تصویری از جهان اطراف که در سر ماست، فقط یک مدل است. هیچ کس در سر خود تصویر تمام جهان را ندارد، دولت یا کشور. او تنها مفاهیم انتخاب شده ، و روابط بین آنها را برای استفاده در جهت فهمیدن جهان واقعی در اختیار دارد.
در روان شناسی از اصطلاح مدل های ذهنی گاهی برای اشاره به بازنمود های ذهنی و یا شبیه سازی روانی استفاده می گردد. فلیپ جانسون لایرد و روت ام.جی بایرن از مدل های ذهنی در استدلال استفاده و بعدها نظریه مدل ذهنی استدلال توسط آنها توسعه یافت.
تاریخچه
اعتقاد بر این است که اصطلاح مدل ذهنی در کتاب توضیح سرچشمه طبیعت در سال 1943 توسط کنت مطرح گردیده است. اما قبل از آن در سال 1927 این اصطلاح توسط آلکان و دیگران در مطالعه کودکان مورد استفاده قرار گرفته است. آلکان استدلال کرد که کودکان تحت تاثیر ساخت مدل های داخلی قرار دارند، از دیگر روان شناس می توان به ژان پیاژه اشاره کرد.
فیلیپ جانسون لایرد در حوزه استنتاج و آگاهی، آلبرت استیونس با عنوان مدل های روانی به این کلمه غنای بیشتری بخشیدند. ( مراجعه کنید به کتاب مدل های ذهنی )
پس از آن بحث ها و ایده ها بیشتر در تعامل انسان و کامپیوتر بود، دونالد نورمن، استیو کراگ، والتر کینتسچ، تئون، وان دیک و دیگران.
مدل های ذهنی و استدلال
یک دیدگاه در خصوص استدلال انسان وجود مدل های ذهنی است. در این دیدگاه، ادراک، تخیل و یا درک گفتمان همگی مدل های ذهنی هستند. ( جانسون لایرد 1983 ) این مدل های ذهنی شبیه به مدل های معماران و یا فیزیکدانان و نمودارها می باشند. ساختار آن ها مشابه ساختار موقعیتی است که به نمایش می گذارند، مانند ساختار منطقی مورد استفاده در اصول استدلالی. آنها مانند تصویر در نظریه زبان فیلسوف نامی لودیگ وینگشتاین هستند. ( 1922 )
اصول مدل های ذهنی
مدل های ذهنی در یک مجموعه کوچک از مفروضات اساسی (بدیهیات) که نمودهای دیگر در استدلال هستند منشا می گیرند. هر مدل ذهنی نشان دهنده یک احتمال است. یک مدل ذهنی نشان دهنده یک امکان یا وقوع آنچه شایع است، با توجه به تمام راه های مختلفی که در آن احتمال ممکن است رخ دهد است. مدل های ذهنی نمادین هستند.
مدل های ذهنی در اصل بر اساس حقیقت شکل می گیرند : آنها به طور معمول نشان دهنده فقط آن دسته از موقعیت هایی که ممکن است می باشند، و هر مدل نشان دهنده تنها امکان چیزی است که درست است، با توجه به گزاره. با این حال، مدل های ذهنی گاهی بیانگر چیزی نادرست هستند، که شاید موقتا درست باشد، به عنوان مثال، شرطی خلاف و تفکر خلاف .